Kökeninde psikanaliz yatan bu model; ağır kişilik bozuklukları için Kernberg tarafından geliştirilmiş bir psikoterapi modelidir. Duyguların farklı zamanlarda, farklı şekillerde canlanması ile ilgili yorumların terapi seansı üzerinden, canlanmasına ve bu canlanan aktarımların işlemlenmesine aktarım odaklı terapi denilmektedir. Terapi seanslarında semptomların iyileştiği fakat kişinin genel işlevsellik değerlendirmesinin o kadar iyileşmediği gözlemlenmiştir. İnsanlar eyleme vurmayı durdurabiliyorlar ama mutlu ve tatmin olmuş hissetmiyorlar. Bunu içinde çeşitli terapi ekolleriyle birlikte hareket edilmesi gerekir.
- Terapist, danışanın terapistle olan ilişkisinde ortaya çıkan duygusal tepkileri ve dinamikleri dikkatle inceler.
- Danışanın terapistle olan ilişkisindeki aktarım örüntüleri, genellikle geçmiş ilişkilerindeki önemli figürlerle ilişkilendirilebilir. (Anne, Baba vb.)
- Terapist, bdanışanın bu aktarım örüntülerini anlamaya ve bireyin içsel dünyasına daha derinlemesine bir anlayış geliştirmeye çalışır.
- Terapist, danışanın bölünmüş algılarını tanımasına ve bu duygusal zıtlıkları bütünleştirmesine yardımcı olur.
- Terapist, empatik bir tutumla bireye yaklaşırken aynı zamanda net sınırlar belirler.
- Bu bireyin güvenliğini sağlamak ve terapi sürecinin net ve yapılandırılmış olmasını sağlamak için önemlidir.
Bu yöntem, terapist ve birey arasındaki empatik bir ilişkiye dayanır ve terapistin bireyin duygusal dünyasını anlamak ve desteklemek için aktif bir rol oynamasını gerektirir. Terapi süreci genellikle uzun vadeli ve kapsamlıdır ancak BKB semptomlarını hafifletme ve danışanın daha sağlıklı bir benlik yapısı geliştirmesine yardımcı olabilir.
Aktarım Odaklı Psikoterapi Modeli Örneği
Kernberg: Sana nerede olduğunu sormuyorum, senin bu davranışına yaklaşımını, tavrını soruyorum. Neden kendi kendine on beş dakika geç kalmana izin verdin?
Danışan: Yine başladın aynen babam gibi davranıyorsun, geç kaldığımla ilgileniyorsun bana aldırış etmiyorsun, beni desteklemiyorsun.
Kernberg: Bu odada sana aldırış etmeyen biri var. O da sensin ve sen bu suçu bana atmaya çalışıyorsun
Aktarım odaklı terapi yaklaşımı şimdiye odaklanır. Danışanın gelişim dönemlerinde neler olduğuna odaklanır, o konuda danışandan bilgi alır, fakat tedavi sırasında sadece şimdiye odaklanır. Babası ya da annesiyle geçmişte yaşadıklarını konuşmak yerine “şu anda seninle benim aramdaki ilişki, ebeveynlerinle senin arandaki ilişkiye, ne şekilde benziyor? gibi sorular yönelterek geçmişteki yaşantıların şu ana etkisi araştırılır.
Danışan: Her an benimle ilgilenmelisiniz. Geceleri bile size telefonla ulaşabilme güvencesini bana vermelisiniz.
Terapist: Bu istek 3 aylık bir çocuk için gayet doğal ve normal olurdu.
Danışan: Ben çocuk değilim.
Terapist: Bu benim sorunum değil, benimle mükemmel bir ilişki kurmaya ihtiyaç duyuyorsun, aynı üç aylık çocuk ile annesi arasında olduğu gibi. Çünkü ancak böyle iyi bir anne imajıyla kendi geçmişinde oluşan ve şu an senle yaşayan kötü annenin etkisinden kendini koruyacaksın
Vakalarda narsistik özeliklerde gözüktüğünden bazı terapi seansları yukarıdaki örnekteki gibi sert konuşmalara yer vermektedir.
Film Önerileri
- Betty Blue 1986
- Burnt 2015
- Girl, Interrupted 1999
Hazırlayanlar: Oğuzcan Süslü – Mehmet Mustafa Düdükçü
