Antisosyal kişilik bozukluğu, genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde başlayıp yetişkinliğe kadar devam eden, başkalarının haklarına yönelik kronik bir ihlal örüntüsünün mevcut olduğu önemli bir kişilik patolojisidir. Diğer ilişkili semptomlar arasında pişmanlık veya suçluluk duygusunun olmaması, empati duygusunun yokluğu, sorumsuzluk ve saldırganlık yer alır.
Başlıca Birkaç Belirtiler:
- Sürekli yalan söyleme, kişileri aldatma,
- İmpulsif davranışlar (düşünmeden hareket etme-dürtüsellik),
- Empati yoksunluğu,
- Sık sık kavga etme, saldırganlık,
- Hırsızlık, dolandırıcılık, sorumsuzluk,
- Yasa dışı davranışlara eğilim olarak sıralayabiliriz.
Siyasi suçlar harici hapishanede yer alan çoğu suçluda antisosyal eğilimler vardır. Erkeklerde görülme oranı kadınlara oranla çok daha fazladır. Ayrıca çocukluk döneminde davranım bozukluğuna sahip bireylerin yetişkinlikte de antisosyal kişilik bozukluğuna sahip olması çok olası bir durumdur.
Nedenleri:
Antisosyal kişilik bozukluğunun oluşumunda genetik, biyolojik ve çevresel faktörler etkili olabilir. Ayrıca çocukluk çağında travma, ihmal ve istismar da bozukluğun gelişmesinde önemli bir yere sahiptir.
“Antisosyal kişilik bozukluğu olan bireylerde prefrontal korteksin işlev bozukluğu sıklıkla gözlemlenmektedir. Bu bölgedeki nörolojik anomaliler, karar verme, ahlaki yargılar ve empatik beceriler üzerinde doğrudan etkiye sahiptir.”
(Raine, A. (2002). Brain abnormalities in murderers indicated by positron emission tomography. Biological Psychiatry, 42(6), 495-508.)
Tanı Koyma:
Tanı, psikiyatristler tarafından DSM 5 kriterlerine göre koyulur. ASKB tanısı konulabilmesi için kişinin 18 yaşından büyük olması ve 15 yaşından önce belirtiler göstermesi beklenir.
Tedavi:
Kişilik bozukluklarının tedavileri zor olmaktadır çünkü bireyin kişilik örüntülenmesi bu şekildedir. Bireyin terapiye yönelmesi, motive olması nadirdir. Ancak Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) uzun vadede etkili sonuçlar verebilmektedir. Aynı zamanda grup tedavileri de işe yarayabilir. İlaç tedavisi çoğu kişilik bozukluklarında başvurulan bir yöntemdir. ASKB’da eşlik eden depresyon, saldırganlık, dürtüsellik gibi semptomlar için uygulanır.
Sonuç:
Antisosyal kişilik bozukluğu hem birey hem toplum için ciddi sonuçlar doğurabilen bir psikiyatrik durumdur. Toplumu koruma amacıyla erken tanı ve müdahale büyük önem taşır. Ayrıca, toplumsal farkındalık ve psikolojik destek hizmetlerine erişimin artırılması da önemli bir önleyici faktördür.
Antisosyal dediğimiz psikopat-sosyopat özellikler gösteren birçok dizi/film karakterleri vardır. Kafamızda daha net bir hal alması açısından bazı karakterler ve özelliklerini sundum:
- Hannibal Lecter – Kuzuların Sessizliği
Aşırı zeki, kontrollü ve soğukkanlı bir katildir. Empati eksikliği ve cinayet eğilimi vardır.
- Patrick Bateman – American Psycho
Bakımlı ve iş hayatında başarılı bir psikopat. Ayrıca narsistik eğilimi de vardır.
- Lila West – Dexter
Manipülatif bir yapıya sahip aynı zamanda yıkıcı ilişkiler kuruyor. Duygusal bağları istismar eden.
- Tommy Shelby – Peaky Blinders
Karizmatik, duygusuz ve kural tanımaz ama ailesine de bağlıdır.
Gözde ALTUNTOP
