Ölüm korkusu, hayatta kalma içgüdüsüyle ilişkili olan doğal bir duygudur. İnsanlar ve hayvanlar, değişik seviyelerde bu duyguya sahip olabilir. İçgüdüler, beynin verdiği talimatlarla şekillenir. Bilgi ve tecrübe, tehlikelerden kaçmak için kullanılır. Ölümü düşünüp korkan birine hasta demek doğru sayılmaz.
Amerikan Psikolog Abraham Maslow’un 1943’te hazırladığı ihtiyaç piramidi, ölme korkusunu anlamada işlevseldir. Piramit beş katmanlıdır. Tabandan tavana doğru ihtiyaçların kapsamı değişir. Birinci katman nefes alma, beslenme, uyku gibi temel fizyolojik ihtiyaçlardan oluşur. Diğer katmanların içeriği sırasıyla; güvenlik, sevgi, saygınlık ve üstün erdemlerdir.
En temel ihtiyacın yaşam olarak gösterilmesi, ölüm endişesini açıklayabilir. Canlılar var olma içgüdüsüyle dünyaya gelir. Bebeklerin yere düşmekten korkması, hayvan yavrularının sürüden ayrılmaması yaşama isteğinin ilk izleridir. Ölüm, sonrası bilinmeyen bir süreç olduğundan korunma eğilimini artırır.
Her An Ölümü Düşünmek Neden Olur?
Her an ölümü düşünmek ve ölümden korkmak aynı sayılmaz. Doğal faaliyetlerin anormal duruma gelmesinde sıklık belirleyicidir. Obsesyon yani tekrarlayıcı davranış halini alan durumlar destek gerektirebilir. Akla kötü şeylerin gelmesi normal olabilir. Düşünce akışını kontrol etmek çoğunlukla mümkün değildir. Sürekli kötü şeyler düşünmek ve bunları gerçek kabul etmek istenmeyen bir durumdur.
Hayatta kalma isteği, tecrübe edilmiş güzelliklere olan bağlılıkla ilişkilidir. Deprem, sel, yangın, kaza halinde korkup acil tedbirler düşünmek doğaldır. Ölüm korkusu, kontrol edilemeyecek kadar sık ve düzensiz hal aldığında anormal sayılabilir. Sürekli olumsuz şeyler düşünmenin altında yatıyor olabilecek sebepler şöyledir:
- Dizi, film, kitap gibi kurgusal ürünlerin etkisinde kalmak.
- Kalitesiz hayat şartları
- Psikolojik travmalar
- Depresyon
- Paranoya
- Obsesif kompülsif bozukluk
Korku Anında Vücutta Neler Olur?
Korku, hayatın olmazsa olmazıdır. Tehlikelerden kaçınıp gerekli hamleleri yapmanın özünde bulunur. Korkusuzluk, masallara konu olabilecek bir durumdur. İnsanın yerine göre korkması, tedbirler geliştirmesi ve kendiyle yüzleşmesi gerekir. Ölüm korkusu, küçük kaygıların büyütülmesiyle oluşabilir. Korkunun her bünyede gözlemlenebilecek evreleri şunlardır:
- Beyin, kişiye tehlikede olduğunu bildirir.
- Adrenalin salgısı artar.
- Yüksek adrenalin; titreme, konuşma zorluğu, düşünmede yavaşlık yaratabilir.
- Kaçma refleksinin kolaylaşması için kaslara kan pompalanır. Kalp atışı hızlandığından çarpıntı oluşur.
- Tehlikeden kaçarken vücut sıcaklığının korunması gerekir. Ter bezleri yoğun çalıştığından bölgesel sıcaklamalar görülebilir.
- Beyin, tehlikenin önemsiz olması halinde savaşma refleksi geliştirebilir. Bu durumda tehlike, öfke ve saldırganlığı artırır.
- Ölüm korkusu, kas hücrelerinin tamamen kullanılmasını ve beynin normalden hızlı düşünmesini sağlayabilir.
Ölüm Korkusu Nasıl Yenilir?
Olumsuz düşüncelerin dikkate alınma düzeyi önemlidir. İnsanlar, hislere farklı tepkiler verir. Fakat korku nasıl yenilir sorusu için net cevap bulunmaz. Korkuların bir seviyeye kadar gerekli olduğu unutulmamalıdır. Kontrol edilemeyen ve hayat kalitesini düşüren duygular, profesyonel destekle eğitilebilir. Korku anında dikkat edebileceğiniz detaylar şunlardır:
- Korktuğunuz durum veya ihtimalin mantıklı olup olmadığını sorgulayın.
- Bağırma, bir şeyleri fırlatma, etrafa zarar verme eğilimini kontrol altında tutun.
- Ölüm korkusu yaşarsanız derin nefes alın. Psikolojik kalp ağrısı ve kırık kalp sendromuyla krizin farklı olduğunu unutmayın.
