NARSİZM NE DEMEK?

Çağımızın kişilik bozukluğu olarak bilinen “narsisizm”  Yunan mitolojisinde sudaki yansımasını gören ve yansımasına, yani kendisine aşık olan ve bir ömür boyu ulaşamayacağı bu aşkın peşinde aşkını (kendisini) izleyerek ömrünü tüketen Narcisuss’dan gelmektedir.

Türkçe karşılığı özseverlik olan narsisizm kişinin kendi bedensel ve ruhsal benliğine karşı duyduğu hayranlık, bağlılık olarak açıklanabilir.

Narsisizm yani Türkçedeki karşılığı ile ‘’özseverlik’’ kişinin kendini üstün görmesi, sürekli övgü beklemesi, kendisinin ayrıcalıklı olduğuna inanması ve bunu talep etmesi ile karakterize olan bir durumdur. İleri boyutları artık Narsistik Kişilik Bozukluğu olarak adlandırılmaktadır, kişinin kendisi ve çevresi için ciddi problemlere sebep olmaktadır.

Narsizmin temel belirtileri,

• Kişinin büyüklenmeci tavrı.
• Becerilerini, başarılarını fazlasıyla abartır. Adeta gözünüze sokmaya çalışır. Kişinin başarıları, becerileri bu övgüleri hak ediyor olsa bile kişinin bunu övmesi sizde ciddi bir rahatsızlığa yol açar.
• Özel ve nadir olduğuna inanır, bu nedenle her şeyi hak ettiğine dair inançları vardır.
• Sınırsız güzellik, başarı, güç gibi konular üzerinde çok fazla kafa yorar.
• Kendisine karşı ne kadar saygılıysa, karşısındaki kişileri o denli saygısız tavırlar sergileyebilir.
• İlişkide bulunduğu kişilerle empati yapmaz.
• Övülmek, beğenilmek ister ama karşı tarafın övülecek durumları ortaya çıktığında kıskançlık duygusunun gölgesi düşer ilişkilerine.
• Zaman zaman ise çıkarları için başkalarını kullanmaktan kendisini alıkoyamaz.
• Bir narsisti en iyi tanımlayabilecek iki kavram, varlık ve hiçliktir
• Narsist, bu iki kendiliği tek bedende barındırır.
• Kişiliği çok ilkel ve dağınıktır
• Bir narsistin hem değersiz gerçek kendiliği hem de büyüklenen sahte kendiliği aslında aynı bedende yaşar
• Ancak hiçbir zaman bir araya gelmezler
• Biri varken diğeri yoktur ve beden çoğu zaman büyüklenen sahte kendiliğinin yönetimindedir

Narsisti kişilik bozukluğuna sahip bireyler basit eleştiri veya yenilgilerden kolayca etkilenebilir aynı zamanda küçümseme ve öfkeyle tepki verebilirler. Bununla birlikte bu kişiler eleştiri gibi durumlardan sonra sosyal ortamlardan kaçınma davranışı gösterirler.

Narsist kişilik bozukluğu nedenleri?

• Genetik ve çevre etkileşiminin önemi ile birlikte, özellikle çocukluk çağında örseleyici yaşantıların kişilik bozukluklarının oluşumunda önemli etkileri vardır. Bebeklik ve çocukluk döneminde ebeveynleri tarafından değerli, yeterli hissettirilmeyen, istismar ve ihmal edilmiş çocuklarda narsisizm temeldeki yetersizlik duygusuyla baş etmenin bir yolu olarak ortaya çıkmaktadır. Aslında bu bir savunmadır ve narsist bireyin derinlerinde kendisini değersiz, yetersiz, başarısız hisseden incinmiş bir çocuk vardır. Aynı zamanda çocuğa sınır koymamak, her istediğini almak, her şeye evet demek, sürekli onu yüceltmek vb. Bu tarz davranışlar da çocuğun yetişkinliğinde kendisinin özel ve nadir olduğuna, her şeyi hak ettiğine dair inançlarının pekişmesine yol açmaktadır.

DSM-5Tanı Kriterleri

1. Kişinin önemini abartılı şekilde görmesi
2. Sürekli sınırsız başarı, güç, güzellik veya ideal aşk düşünceleri
3. Kişinin özel olduğuna ve yalnızca özel kişi veya kurumlar tarafından anlaşılabileceğine inanması
4. Başkaları tarafından sürekli hayran olunma, beğenilme ihtiyacı
5. Özel muamele gösterilmesi gerektiği düşüncesi
6. Başkalarının sömürmek
7. Empati eksikliği
8. Başkalarını kıskanmak
9. Kibirli davranış veya tutumlar
10. Kişinin önemini abartılı şekilde görmesi

Kırılgan Narsisizm

• Kırılgan narsisizm, bir nevi büyüklenmeci narsisizmin tam zıt özelliklerini bünyesinde barındırır. Aşırı alçakgönüllülük, eleştiriye hassasiyet, yüksek kaygı düzeyi, çekingenlik, devamlı stres altında olma, acı çektiğini düşünme ve diğerleri ile kurulan yakın ilişkilerinde fark edilebilecek kendilikle ilgili büyüklenmeci özellikler tanımlanmıştır .Diğer insanlardan üstün olduklarına ilişkin benlik algıları, büyüklenmeci fantezileri ve gerçeklikten bağımsız taşkın düşsel yaşamları iki türde de benzer olmasına rağmen, bu algının dışavurumu farklılık göstermektedir. Kırılgan narsisizm özelliği taşıyan bireyler bu düşünce ve fantezilerine yönelik utanç duygusu taşıyabilmekte olup, reddedilme ya da dışlanma kaygısıyla toplumsal ilişkilerden kaçınabilmektedirler.

Kırılgan Narsizm ve Büyüklenmeci Narsizm Farkları nelerdir?

• Büyüklenmeci narsisizmin en belirgin özellikleri arasında teşhircilik, hak görme, küstahlık, haset, dikkat çekme arzusu, aşırı talepkarlık, diğer bireylerin ihtiyaçlarını görmezden gelme, kaygısızlık gibi kavramlar yer almaktadır. Kırılgan narsisizmde ise büyüklenmeci narsisizmin aksine aşırı alçak gönüllülük, eleştiriye karşı aşırı hassasiyet, aşırı kaygı, çekingenlik ve utangaçlık, sürekli acı çekiyor olma düşünceleri, ilişkilerinde diğer bireyler tarafından fark edilmeye dair büyüklenmeci beklentiler yer almaktadır

NARSİSTİK KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN TEDAVİSİ NASILDIR?

Narsizm Şema terapi, BDT ve Psikodinamik terapi yöntemleriyle etkin bir yaklaşımla çalışılan bir konudur. Kişinin haklılık, kusurluluk, duygusal yoksunluk gibi aktif şemaları ile çalışılması kişinin terapi sürecinde içgörüsünün artması davranışlarını ve güdülenimlerini kontrol etmesini sağlar.

KISACA NARSİZM KİŞİLİK BOZUKLUĞUNA SAHİP BİREYLERDE

• Sürekli sınırsız başarı, güç, güzellik veya ideal aşk düşünceleri
• Kişinin özel olduğuna ve yalnızca özel kişi veya kurumlar tarafından anlaşılabileceğine inanması
• Başkaları tarafından sürekli hayran olunma, beğenilme ihtiyacı
• Özel muamele gösterilmesi gerektiği düşüncesi
• Başkalarının sömürmek
• Empati eksikliğİ
• Başkalarını kıskanmak
• Kibirli davranış veya tutumların çoğu bulunur.

BÜŞRA ÇETİN