“Hepsi senin kafanda.” Partneriniz size defalarca böyle şeyler söyledi mi? İlişkinizde sık sık kendi gerçeklik algınızı, hatta kendi akıl sağlığınızı sorgulamaya itildiniz mi? Eğer öyleyse, partneriniz “gaslighting” adı verilen manipülatif bir taktik kullanıyor olabilir. B terim, bir kocanın evlerindeki gaz lambalarını kısarak karısını delirtmeye çalıştığı ve ardından karısı işaret ettiğinde ışığın değiştiğini inkar ettiği 1938 tarihli Gaslighting oyunundan kaynaklanıyor. Gaslighting, kurbanın kendi duygularını, içgüdülerini ve akıl sağlığını sorgulamasına neden olan çok etkili bir duygusal istismar biçimidir. İstismarcı partner, mağdurun kendi algılarına güvenme yeteneğini kontrol ettiğinde, mağdurun ilişkide kalma olasılığı daha yüksektir. Kötü niyetli bir partnerin kullanabileceği çeşitli gaslighting teknikleri vardır:
Sürdürmek
İstismarcı anlamıyormuş gibi yapar veya dinlemeyi reddeder. Örneğin: “Bunu bir daha duymak istemiyorum” veya “Kafamı karıştırmaya çalışıyorsun.”
Tezgah
İstismarcı partner, kurban olayları doğru bir şekilde hatırlasa bile, kurbanın olaylarla ilgili hafızasını sorgular. Örneğin: “Yanılıyorsun, hiçbir şeyi doğru hatırlamıyorsun.”
Engelle veya Saptır
İstismarcı ortak konuyu değiştirir ve/veya kurbanın sorularını sorar. Örneğin: “Arkadaşından/ailenden aldığın başka çılgın fikir mi?” / “Bir şeyler hayal ediyorsun.”
Önemsizleştirmek
İstismarcı eş, kurbanın ihtiyaçlarını veya duygularını önemsiz kılar. Örneğin: “Böyle küçük bir şeye kızacak mısın?” / “Çok hassassın.”
Unut ya da Reddet
İstismarcı eş, gerçekte ne olduğunu unuttuğunu iddia eder veya kurbana verilen sözler gibi şeyleri reddeder. Örneğin: “Sadece uyduruyorsun.” / “Ne hakkında konuştuğunu bilmiyorum.”
Gaslighting normalde bir ilişkide çok kademeli olarak gerçekleşir. Aslında, tacizde bulunan partnerin eylemleri ilk başta zararsız görünebilir. Bununla birlikte, zamanla, bu taciz edici kalıplar devam eder ve mağdurun kafası karışabilir, endişeli, izole ve depresif hale gelebilir. Dahası, gerçekte neler olup bittiğine dair tüm algılarını kaybedebilir. Daha sonra, gerçeği tanımlamak için istismarcı partnere giderek daha fazla bağımlı olmaya başlarlar, bu da kaçılması çok zor bir durum yaratır. Bu tür istismarın üstesinden gelmek için belirtileri fark etmeye başlamak ve nihayetinde kendinize yeniden güvenmeyi öğrenmek önemlidir. Bu durumda olduğunuzun belirtileri şunlardır:
- Sürekli kendinizi eleştiriyorsunuz.
- Kendinize günde birkaç kez “Ben çok mu hassasım?” diye soruyorsunuz.
- Sık sık kafanız karışıyor.
- Eşinizden her zaman af diliyor olabilirsiniz.
- Hayatınızda görünüşte iyi olan bu kadar çok şey varken neden mutlu olmadığınızı anlayamıyorsunuz.
- Açıklama yapmak veya bahaneler uydurmak zorunda kalmamak için arkadaşlarınızdan ve ailenizden bilgi saklıyorsunuz.
- Bir şeylerin yanlış olduğunu biliyorsunuz ama ne olduğunu kendi kendinize bile ifade edemiyorsunuz.
- Aşağılanmaktan ve gerçeklerin çarpıtılmasından kaçınmak için yalan söylemeye başlamış olabilirsiniz.
- Basit kararlar vermekte zorlanıyorsunuz.
- Umutsuz ve neşesiz hissediyorsunuz.
- Hiçbir şeyi doğru yapamayacakmış gibi hissediyorsunuz.
- “Yeterince iyi” bir çift olup olmadığınızı merak ediyorsunuz.
