Sınav kaygısı; bir sınav veya değerlendirme durumunda yaşanan, bireyin gerçek performansını ortaya koymasını engelleyen bilişsel, duygusal, davranışsal özellikleri olan, bireyde gerginlik yaratan hoş olmayan bir duygu durumudur. Bireyin çalışma kalitesini bozarak öğrenilen bilginin sınav sırasında aktif olarak kullanılmasına engel olur ve başarının düşmesine yol açar. Sınav kaygısının orta düzeyde olması aslında öğrenci için işlevseldir. Orta düzeyde yaşanan kaygı kişiyi güdüler, motive eder ve performansın yükselmesinde etken olur. Fakat kaygı düzeyi bu doğal sınırların üstüne çıktığında, kaygının olumsuz etkileri ortaya çıkar ve kaygı kişiyi engellemeye ve performansını düşürmeye başlar.
Duyuşsal(fiziksel) ve Kuruntu(endişe)
Sınav kaygısının duyuşsal(fiziksel) ve kuruntu(endişe) olmak üzere iki alt boyutu vardır. Sınav esnasında bireyin kalp atışlarının hızlanması, midesinin ağrıması, ellerinin terlemesi gibi fizyolojik belirtilerin ortaya çıkması duyuşsal boyutunu; sınav öncesi ve sonrasında ortaya çıkan “yapamayacağım”, “çok zor”, “başaramazsam” gibi içsel diyaloglar kuruntu boyutunu göstermektedir. Bireyin başarısızlık öngörüsü kuruntu boyutunu besler ve öğrencinin odak noktasının sınavdan ayrılmasına neden olur. Sınav kaygısı yaşayan öğrenciler dikkatlerini “sınavın talepleri” ve “endişeleri” arasında ikiye bölme eğiliminde oldukları için sınava odaklanmakta güçlük yaşarlar ve öğrencilerin başarı oranında düşüş gözlenir.
Sınav Kaygısıyla Başa Çıkma Kavramı
Kişinin mevcut kaynaklarını kullanarak, kaygı uyandıran durumu engelleyebilmesi durumu olarak ifade edilmektedir. Bu noktada ebeveynlerin tutumlarının ve beklentilerinin normal sınırlar içerisinde olması önemlidir. Öğrenci başarısı konusunda ailenin belirli düzeyde bir beklentisinin olması, öğrencinin ailesinden ilgi gördüğünü düşünerek, sınava yönelik daha umutlu bir yapıya girmesini sağlar ve öğrenci yaşadığı herhangi bir kaygı durumunun üstesinden gelme becerisi gösterebilir.
Şura Öner
