Zor Kişilik Nedir?

İnsandaki bazı karakter özellikleri çok belirgin ya da katılaşmış olduğunda, durumlara uyum sağlayamadığında ve kendi ya da başkaları için veya her iki taraf için bir ıstırap olduğunda, kişiliğin zor kişiliğe dönüştüğü söylenebilir.

Örneğin, 2. el bir araba alırken “kuşkuculuk” normal ve önemli bir özelliktir. Gözlem döneminden sonra güven oluşturabiliyorsam kuşkuculuk beni korumuş olur. Ancak her zaman çok kuşkucuysam ve bu diğer kişilerin beni çekilmez olarak nitelendirmesine sebep oluyorsa, hayatımı büyük ölçüde zorlaştırıyorsa bu beni zor kişilik yapar.

Narsist Kişilik

“Başkalarının övünmesini çekilmez kılan, bizimkini engellemiş

olmasıdır.”

-La Rochefoucauld

Klinik açıdan narsisizm temelde herkeste görülebilecek belirli düzeyde sağlıklı bir niteliktir. Psikiyatrlar, hepimizde var olan bu narsistik boyuta özsaygı derler.

Günlük hayatta bir parça narsisizm işe yarar. İş hayatınca bir narsistin aynı yeteneklere sahip alçak gönüllü birisini alt etmesi daha yüksek ihtimallidir. Narsist, kendini daha kolay “satabilecektir” çünkü kendisinin daha iyi olduğuna inanır.

Narsist Bireyler;

Narsist bireylerde aşırı abartılmış büyüklenmeci bir kendilik algısı vardır. Benmerkezcilik ve hak edilmişlik duygusu çok baskındır. “Ben olağanüstü bir varlığım, diğerlerinden daha çok şeye layığım; herkes bana saygı duymalı.” düşüncesine sahiptirler.

Empati yoksunluğu, yüzeysel ilişkiler.

Bağlılık yoksunluğu, sadakatsizlik. Devalüasyon, değersizleştirme(terapi de dahil)

Güvenme kapasitesinde yetersizlik çünkü güvenmek onlar için diğerinin daha iyi olduğunu kabul etmektir.

Narsistlerle Etkileşim

Şunları Yapın:

• Samimi olduğu durumlarda takdir edin
• Başkalarının tepkilerini açıklamayı deneyin
• Görgü ve nezaket kurallarına uyun
• Yalnızca zorunlu eleştiriler yapın
• Başarılarınız ve ayrıcalıklarınız konusunda ölçülü olun

Şunları Yapmayın

• Sistematik olarak ona karşı çıkmayın
• Kullanılmamaya dikkat edin
• Kabul ve ret sınırlarını belirleyin
• Almadan veren olmayın

Paranoid Kişilik

“Şüpheci olduk, takıntılı olduk, kafada kuran olduk, paranoyak olduk ama hiç yanılan olmadık. Demek ki neymiş; şüphe, tek gerçektir.”

Ortada tam ve geçerli bir kanıt bulunmaksızın, kişinin aldatıldığından, takip edildiğinden, kullanıldığından, kendisine zarar verilmek istendiğinden aşırı kuşkulanma olarak tanımlayabiliriz.

Günlük hayatta tehlikeli ve kurnaz hasımlara karşı koymanın gerektiği durumlarda bir parça paranoya işe yarayabilir.

Paronayak Kişilerle Etkileşim

Şunları Yapın;

• Nedenlerinizi ve niyetlerinizi açıkça belirtin.
• Biçimsel kurallara büyük bir titizlikle uyun.
• Onunla düzenli bir ilişki kurun.
• Yasalara ve yönetmeliklere göndermeler yapın
• Küçük zaferler kazanmasına izin verin, ancak bunları siz belirleyin.

Şunları Yapmayın;

• Yanlış anlamaları aydınlatmaktan kaçınmayın.
• Kendi yarattıkları imaja saldırmayın.
• Hata yapmamaya özen gösterin.
• Onu çekiştirmeyin, haberi olacaktır.
• Siz de bir paranoyak olmayın.

Pasif-Agresif Kişilik

“Sessizlik silah, incelikler zırhtır.”

Duygularını ve düşüncelerini doğrudan ifade etmekten kaçınan, ancak öfke veya direncini dolaylı yollarla gösteren kişilik tipidir. Bu kişiler, otoriteye veya beklentilere karşı gizli bir isyan içindedirler. Açıkça karşı çıkmak yerine, işleri yavaşlatmak, ertelemek, inatlaşmak veya isteksiz davranmak gibi dolaylı yollara başvururlar.

Günlük hayatta gençler de otoriteye isyan ettikleri bir dönemden geçerler ve çeşitli yerlerde pasif-agresif davranışlar sergilerler. Ancak bu durum yaşam boyunca devam ettiği zaman hem kişinin kendisi hem de çevresi zorluk çekebilir.

Pasif-Agresif Kişilerle Etkileşim

Şunları Yapın;

• Kibar davranın.
• Mümkünse görüşlerini alın.
• Kendini ifade etmesine yardım edin.
• Ona, oyunun kurallarını hatırlatın.

Şunları Yapmayın;

• Size karşı yürüttüğü muhalefeti fark etmemiş gibi davranmayın.
• Onu anne baba üslubuyla eleştirmeyin.

Elif Sude ASNA